Maar terug naar mijn post-initiatieke ervaringen! Bevrijding kwam elke week bijeen, en ik was er ook elke week. Er is eens een misverstand opgedoken bij de uitvaart van broeder X in Mechelen, waarbij de weduwe aan de broeders toevertrouwde dat X zijn loge-avond "voor geen geld ter wereld zou gemist hebben"—terwijl ze hem in zijn loge nooit gezien hadden. Als een echtgenote ooit naar de loge opbelde, zo is mij grinnikend als regel gegeven, moest men antwoorden "dat hij net vertrokken was". Ik was er dus écht.
In de meeste loges bestaat de regel dat leerlingen een jaar lang moeten zwijgen en leren, maar dat was in Bevrijding niet zo, eerder integendeel. De eerste week ging het over de verkiezing van een nieuwe voorzitter, en zowaar, wij (de zes nieuwelingen) werden verplicht mee te stemmen. In navolging van de Chinese culturele revolutie ging men er daar vanuit dat, hoe minder ervaring men heeft, des te meer men revolutionair is. In het reglement stond zelfs dat bij staking van stemmen de jongste meester de doorslag gaf. Wij stemden dus, in totale onkunde, mee en werden ook voor het overige volop bij de werkzaamheden ingeschakeld. In de meeste loges krijgen de leerlingen "instructie" van de broeder tweede opziener, maar ook daar was in Bevrijding geen sprake van. Het is ook niet duidelijk waar de man zijn wijsheid zou moeten halen, want Bevrijding was een maçonnieke woestijn. Ik, die een en ander gelezen had, ben daar snel "eenoog in het land der blinden" geworden.
De moederloge van Bevrijding was De Zwijger, "G.O." moet men daar bijvoegen, want "De Zwijger G.L." was in alles identiek behalve in obediëntie—een gevolg van het schisma van 1959. Ik geloof niet dat de maçonnieke fundering in moederloge De Zwijger G.O. veel steviger was. Ik zat eens aan tafel tegenover de grote man van De Zwijger, en toen ik hem sprak over het "juweel" dat hij aan zijn goudbestikte kraagband droeg bleek dat hij het nooit bekeken had! Ook had ik eens de eer bij het betreden van een loge aan te schuiven vlak achter de Achtbare Meester van De Zwijger, en toen hem een rituele vraag gesteld werd (met een routine-antwoord dat al eeuwen in elke maçonnieke catechismus staat) hoorde ik hem totaal verrast en enigszins geprikkeld antwoorden "Waarom?" Enkele weken vóór mijn inwijding was in De Zwijger een z.g. "bouwstuk" opleverd over pornografie, met lichtbeelden. Er is mij verteld dat men vanwege de grote toeloop de deuren had moeten openlaten, en stoelen bijzetten op de overloop!
Van die loge was Bevrijding dus een dochterloge. Een van huis uit Franstalige broeder heeft mij ooit La Liberté beschreven als "uitwaseming" van de Septentrion (hij deed in verwarmingstoestellen), maar het gebruikelijke woord is "uitzwerming".
In Bevrijding liep een groots project van wekelijkse "bouwstukken" rond het thema "werkloosheid". De voordrachten werden integraal op band opgenomen, en daarna overgetypt. Aan dat laatste heb ik ook ettelijke uren besteed. Enig resultaat leverde dat natuurlijk niet op. Een van mijn mede-neofieten, die zijn legerdienst gewoon als "gewetensbezwaarde" had doorgebracht op de Blandijnberg, ergerde zich aan een reactionaire spreker die en passant net dat soort van praktijken aan de kaak had gesteld. In Bevrijding heb ik mij vaak de vraag gesteld waarom de z.g. "bouwstukken" zo'n enscenering vroegen, met een ceremoniële opening (die sommigen systematisch oversloegen), kaarslicht, en een toegangsdeur die door een gewapende "broeder dekker" verdedigd wordt tegen indiscrete nieuwsgierigen. Bijna nooit ging het over vrijmetselarij, laat staan over maçonnieke aspecten die enige voorzichtigheid zouden vragen. Ik heb een broeder zijn reis door Peru, compleet met dia's, horen voorbrengen als "bouwstuk" dat hem zijn "loonsverhoging" zou opleveren. En een broeder-Bevrijder, die het over drugs zou hebben, had maar 1 enkele zin voorbereid: "of er vragen waren," hij zou daarop graag ingaan vanuit zijn eigen ervaring. Er waren er in Bevrijding wel meer met die ervaring, maar hij was wel de enige van die loge die ook iets afwist van vrijmetselarij. Toen iedereen zich, na onze inwijding, om de beurt aan de neofieten voorstelde, met veel proletarisch borstgeklop, had hij gezegd "Als ik goed genoeg zoek heb ik ook wel ergens een familielid dat in een fabriek gewerkt heeft." Jammer genoeg was hij ook een van de grootste ijveraars voor vrouwen in Bevrijding.
Zeer kort na onze inwijding hebben wij (de 'zes') het iniatief genomen om kennis te maken met neofieten van andere Gentse loges. De bijeenkomst had plaats in een befaamd kaas- en wijnhuis, in een achterzaaltje waar de Vlaamse Leeuw broederlijk naast de vlag van de DDR hing. Er kwamen inderdaad 3 lotgenoten op af, uit Pieter de Zuttere (GL), Le Septentrion (GL) en Les Vrais Amis (GO). De neofiet van Pieter De Zuttere is achteraf zo vriendelijk geweest mij enkele keren te chaperonneren als ik op bezoek ging in zijn loge. Interobediëntiële bezoeken waren toen geen banaliteit, en ook was ik te geïntimideerd om dat op eigen houtje aan te durven. Pieter De Zuttere had een prachtige tempel, en veel allure, en toen ik daar in mijn smoking zat voelde ik mij pas "echt" in de loge. Mijn peter had mij gezegd "Dierickx is een jezuïet en weet er niets vanaf", maar mijn beeldvorming en verwachtingspatroon kwamen wel van hem (laatstgenoemde wel te verstaan).
Van "geïntimideerd" gesproken. Voor de eerste zitting na mijn inwijding had mijn peter mij gevraagd hem te verontschuldigen, maar toen de vragenronde passeerde bleef ik gewoon zitten in plaats van op te staan en mijn triviale boodschap over te brengen. Ik dierf niet! In de loop der jaren wordt men daar wat blasé in, maar het logeceremonieel, hoe verwaterd ook, maakt toch indruk op een eenvoudige jongen.
Hierboven een scan van een archiefstuk: de originele pentekening (inkt op tekenpapier) van het juweel van Bevrijding. Ik heb nooit begrepen wat het voorstelt, en niemand heeft dat ooit toegelicht. Als er al enige boodschap inzat, er werd in elk geval nooit over gerept.
No comments:
Post a Comment